Er zijn vanaf januari 2024 al 7.187 meldingen van kinkhoest. Sinds april gaat het hard: vanaf die tijd zijn er 3.600 meldingen bijgekomen. Dat heeft het RIVM [de instelling die de volksgezondheid van de Nederlandse burgers in de gaten houdt, red.] bekendgemaakt.
Wat is kinkhoest precies? Kinkhoest komt door een bacterie die erg besmettelijk is. Mensen kunnen elkaar besmetten door hoesten en niezen, omdat kleine druppeltjes met de bacterie in de lucht terechtkomen. De ziekte is het meest besmettelijk wanneer mensen net ziek zijn, meestal weten ze dan niet dat ze ziek zijn. Na ongeveer drie weken neemt de besmettelijkheid af.
Bij kinkhoest komen langdurige hoestbuien voor die soms maanden duren. Het begint vaak met verkoudheidsklachten, gevolgd door steeds erger wordend hoesten, vooral ’s nachts. Dit hoesten produceert taai slijm en wordt vaak omschreven als een blaffende hoest. In de meeste gevallen verdwijnt de hoest na een paar weken.
Wie loopt het meeste risico om ernstig ziek te worden? Kinkhoest is vooral gevaarlijk voor pasgeboren baby’s. Het hoesten kan hen uitputten, waardoor ze niet goed meer drinken. Door het vele hoesten kunnen ze ook niet meer goed ademen, wat leidt tot zuurstoftekort en hersenbeschadiging. Meer dan de helft van de baby’s met kinkhoest komt in het ziekenhuis. Hoewel sterfgevallen zeldzaam zijn, zijn er dit jaar al vier baby’s aan overleden in Nederland.
Hoe vaak komt kinkhoest voor in Nederland? In 1957 werd het vaccin tegen kinkhoest opgenomen in het vaccinatieprogramma. Daarvóór stierven jaarlijks zo’n 200 kinderen aan de ziekte. Sinds 1996 komt kinkhoest weer vaker voor, ook onder volwassenen, omdat de bacterie is veranderd en mensen makkelijker ziek kunnen worden, zelfs na vaccinatie.
Het RIVM ziet elke twee tot vier jaar een piek in meldingen. In 2012 waren er 13.828 meldingen, in 2014 waren dat er 9206. Tussen 2020 en 2023 daalde het aantal meldingen sterk, waarschijnlijk door coronamaatregelen zoals handen wassen en afstand houden. Hierdoor bouwden weinig mensen immuniteit (weerstand) tegen kinkhoest op. Waarschijnlijk zijn er nu daarom zoveel meldingen.
Wat kun je tegen de ziekte doen? Het kinkhoestvaccin is een onderdeel van de DKTP-prik bij baby’s en kinderen. Hoewel het niet verplicht is, wordt vaccinatie aangeraden voor groepsimmuniteit. Zwangere vrouwen kunnen na 22 weken zwangerschap een prik krijgen om hun baby te beschermen. Andere volwassenen die in nauw contact staan met baby’s kunnen ook worden gevaccineerd. Daarnaast adviseert het RIVM mensen met verkoudheidsklachten of hoest om geen contact met jonge kinderen of zwangere vrouwen te hebben.
