Kritiek op Europese plannen tegen kinderporno 

De Europese Commissie heeft nieuwe plannen voorgesteld om de strijd tegen kinderporno te versterken, maar er is veel kritiek op deze plannen.  

De plannen zouden chatdiensten, zoals WhatsApp, kunnen verplichten om de verspreiding van kinderporno en grooming (seksuele benadering van minderjarigen) te monitoren. Europese privacytoezichthouders, de Nationaal Rapporteur Mensenhandel en de juridische afdeling van de Europese Raad van Ministers maken zich zorgen over de plannen. 

Online kindermisbruik is wereldwijd een groot probleem. Vorig jaar ging het om zo’n 85 miljoen foto’s en video’s, zegt de commissie. En dat zijn alleen de gemelde gevallen. 

Daarnaast heeft de coronapandemie gezorgd voor nog meer misbruik.  

Op dit moment is een deel van de chatdiensten niet zichtbaar, omdat de berichten end-to-end zijn versleuteld. Dat betekent dat bijvoorbeeld WhatsApp, maar ook politie en justitie, geen toegang hebben tot de inhoud van berichten. 

Toch wil de Europese Commissie chat-apps kunnen verplichten om te scannen op misbruikmateriaal. Er zou dan een soort “virusscanner” binnen een chat-app moeten draaien, die alarm slaat als er bepaald materiaal wordt aangetroffen. In dat geval gaat het materiaal naar een nieuw Europees anti-kinderpornocentrum voor verder onderzoek. 

Nu wordt de controle van seksueel kindermisbruikbeelden voor het grootste deel gedaan door een klein aantal online diensten, die dat vrijwillig doen. Volgens de nieuwe plannen worden na augustus 2024 alle online diensten verplicht om maatregelen te nemen om misbruik op hun platformen te voorkomen en aan te pakken. 

Deskundigen waarschuwen dat kunstmatige intelligentie fouten maakt. KI kan zomaar een onschuldige zwembadfoto dat je naar je oma stuurt aanmerken als kinderporno.  

Ook het blokkeren van bekende kinderpornofoto’s geeft volgens deskundigen problemen. “Andere landen, ook dictaturen, zullen denken: dit willen wij ook wel.”, zegt een deskundige. Dan wordt de scanner voor andere doelen gebruikt. 

De Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen vraagt aan de Nederlandse overheid en de Tweede Kamer om breder te kijken naar de discussie over de plannen. De discussie in Nederland heeft zich tot nu toe voornamelijk gericht op versleutelde communicatie.  

De rapporteur geeft aan dat er meer zaken spelen:  

• Privacy: er bestaat een gevaar dat de communicatie tussen gewone mensen, ook kinderen, willekeurig wordt gecontroleerd en afgeluisterd. 
• KI maakt fouten: onschuldige foto’s worden ten onrechte als kinderporno aangemerkt. 
• Mensenrechten: het controleren van de mogelijk strafbare afbeeldingen worden door de online diensten uitbesteed aan lagelonenlanden, waar werknemers lange uren maken, slecht betaald worden, en weinig aandacht krijgen voor hun psychisch welzijn. Met de nieuwe plannen zullen meer online diensten kindermisbruik opsporen, wat kan leiden tot veel meer afbeeldingen die gecontroleerd moeten worden. Het is nog niet duidelijk hoe en waar deze controle plaats moet vinden.