Ongeveer vijfduizend dove mensen en hun bondgenoten kwamen op 4 april bijeen in Warschau om deel te nemen aan een van de grootste demonstraties voor de rechten van doven in de geschiedenis van Polen. De protestmars liep van het stadscentrum naar het parlement. Tijdens de mars eisten de deelnemers onder andere dat de Poolse Gebarentaal (PJM) officieel wordt erkend als minderheidstaal, betere toegang tot gebarentolken en eerlijke sociale ondersteuning.
Op 4 april vulden de straten van Warschau zich met duizenden demonstranten tijdens de Wielki Protest Głuchych – Het Grote Dovenprotest. Volgens Krzysztof Kotyniewicz, voorzitter van de Poolse Dovenvereniging, was dit de grootste manifestatie sinds 2014. De demonstratie begon op Plac Defilad en eindigde voor het Poolse parlement.
Met leuzen als “Onze stilte betekent geen toestemming” en “Stop de discriminatie van doven” lieten de deelnemers hun frustratie blijken over het feit dat hun gelijke rechten nog steeds worden genegeerd door de autoriteiten. De demonstranten droegen blauw-gele vlaggen, het symbool van eenheid onder doven, en hielden borden omhoog met eisen voor gelijke behandeling in onderwijs, zorg, werk en toegankelijke communicatie.
De protestactie draaide om drie belangrijkste eisen. De eerste was dat PJM officieel wordt erkend als minderheidstaal, zodat doven het recht krijgen om hun taal te gebruiken op school, in ziekenhuizen, op politiebureaus en bij andere overheidsinstanties. De tweede eis was een hogere financiële ondersteuning, omdat veel doven momenteel moeten rondkomen van een zorgtoeslag van slechts 215,89 złoty per maand (ongeveer 55 euro), een bedrag dat niet eens genoeg is voor een paar uur tolkhulp. De derde eis was volledige toegang tot gebarentolken en informatie. Op dit moment is slechts de helft van de inhoud op tv en in de media toegankelijk voor doven, en velen krijgen geen hulp in noodsituaties in de zorg. Wat betreft de gezondheidszorg benadrukten de demonstranten vooral de levensbedreigende gevolgen van het gebrek aan tolken in ziekenhuizen.
Tijdens de mars werden symbolische voorwerpen getoond, zoals een doodskist met de tekst “Ik wachtte op een tolk…” om te laten zien hoe doven kunnen sterven door miscommunicatie.
Krzysztof vertelde aan nieuwssite EuroNews dat ze geen privileges eisen, maar gelijkheid. Hij wees erop dat hoewel er wetten zijn die het recht op toegankelijkheid erkennen, PJM nog altijd niet officieel erkend is in de grondwet.
Volgens veel mensen binnen de dovengemeenschap is de huidige wetgeving niet voldoende. Een doof stel dat naar Warschau was gereisd om mee te doen aan de demonstratie, liet hun frustratie blijken over het feit dat ze worden gezien als tweederangs of zelfs derderangsburgers. Ze zeiden dat de staat hen alleen in theorie steunt, maar niet in de praktijk. Ondanks internationale aanbevelingen – onder andere van het VN-Comité voor de Rechten van Personen met een Handicap – heeft Polen PJM nog steeds niet erkend als officiële taal.
Artikel: Kenny Åkesson / Teckenrapport Vertaling + revisie: Anne Lijzenga
