Van 31 mei tot 1 juni vond het eerste symposium van dove tolken en vertalers plaats aan de Universiteit van Tallinn. Het werd georganiseerd door het Onderzoekslab Estlandse Gebarentaal (Estonian Sign Language Research Lab) in samenwerking met de internationale vereniging van tolken Gebarentaal (World Association of Sign Language Interpreters – WASLI).
Hoe is het idee voor de conferentie ontstaan? Wie was verantwoordelijk voor de organisatie?
Péter Zalán Romanek (39), die werkt als coördinator van het onderzoekslab en die mede verantwoordelijk was voor de organisatie, legt uit dat er een steeds grotere behoefte was van de dove tolken en vertalers om bij elkaar te komen voor uitwisseling en discussie. Daarom werd het symposium georganiseerd.
Het symposium kwam er ook door de steun en inzet van WASLI en het Europese Forum van tolken Gebarentaal en dove tolken (efsli/efsliDI). De WhatsApp-groep van dove vertalers en tolken in Europa speelde hierin een belangrijke rol. Romanek: “Leden van het Onderzoekslab Estlandse Gebarentaal van de Universiteit van Tallinn namen het initiatief om het symposium te organiseren.”
De opkomst van het symposium was indrukwekkend. “Meer dan 60 dove tolken en vertalers uit 22 landen namen deel aan het symposium.”, vertelt Romanek. Dit laat zien dat dove tolken en vertalers in heel Europa steeds belangrijker worden, en dat deze ook meer erkend worden in hun werk. Romanek was blij dat de deelnemers uit “letterlijk elke hoek van Europa” kwamen. Hiermee worden de diversiteit en de uitdagingen en vooruitgang van de dove tolken en vertalers zichtbaar.
Mona Riis (45) uit Zweden was ook aanwezig. Ze werkt dagelijks als dove tolk en is de directeur van Teckenbro, een bedrijf voor gebarentaalvertalingen en mediaproducties. Teckenrapport, de Zweedse partner van DNieuws, valt onder Teckenbro. Over haar deelname aan het symposium zei ze: “Het was interessant om mensen te ontmoeten en ideeën uit te wisselen. Ik heb nog nooit zoveel mensen ontmoet en genetwerkt. Het was leuk. Ik ben wel verrast over de grote moeilijkheden en het gebrek aan professionele mogelijkheden in andere landen.”
Ze vervolgde: “In Zweden heb ik veel verschillende opdrachten: ziekenhuis, geboortebegeleiding, stervensbegeleiding en gewone zaken zoals een auto kopen en rijexamens. Ik kan overal als dove tolk werken en doe dat elke dag. Doven en horende tolken in Zweden werken goed samen. In andere landen hebben dove tolken veel minder mogelijkheden en werken ze alleen bij lezingen en op tv. Ik ben gelijk aan mijn horende collega’s wat betreft werk. Op het symposium kon ik tips geven voor betere professionele ontwikkeling. De uitwisseling op Europees niveau is voor iedereen voordelig. Ik wil ook bijdragen en ondersteunen.
Tijdens het symposium werd de Verklaring van Tallinn aangenomen. Deze verklaring benadrukt de noodzaak om de huidige professionele standaarden op het gebied van gebarentaaltolken en -vertalingen te definiëren en te herzien. In de verklaring staat ook het belang van opleidingen voor toekomstige tolken en vertalers, gelijke kansen op werk en duidelijke procedures rondom certificering en registratie.
De verklaring heeft het ook over de vertegenwoordiging van dove tolken en vertalers in professionele organisaties van gebarentaaltolken. Er is veel interesse in onderzoek om de kwaliteit en professionaliteit van dove tolken en vertalers te verbeteren, met aandacht voor het werken met diverse dovengemeenschappen en goede voorbeelden van tolken in verschillende situaties.
Riis: “Verklaringen zijn vaak in het algemeen sterk en worden gevierd. Maar wat komt hierna? Ik hoop dat horende tolken en tolkenorganisaties kennisnemen van de verklaring en zien dat dove tolken er zijn. Wij zijn er ook en worden steeds beter in ons werk. Wij kunnen niet worden genegeerd. Veel punten zijn hier in Zweden al bereikt, behalve één: het gebied van onderzoek. Ik vind dit erg belangrijk en interessant en hoop dat we veel zullen bereiken op dit gebied. Onderzoek zal de kwaliteit van onderwijs en opleiding verbeteren, wat een positief effect zal hebben op de kwaliteit van het tolken. Ik hoop dat de verklaring niet zo snel wordt vergeten.”
Welke verdere stappen zijn gepland?
Romanek heeft het over de noodzaak van een open dialoog tussen dove en horende tolken. “Een open dialoog tussen dove en horende collega’s moet worden voortgezet en uitgebreid, met als overkoepelend doel het leveren van hoogwaardige tolken- en vertaaldiensten.”.
Bij het symposium waren er geen Nederlandse dove tolken en vertalers aanwezig.
Vanwege het grote succes van het symposium zal het volgende Europese Symposium van Dove Tolken en Vertalers in 2025 in Bulgarije plaatsvinden. Daarnaast kijken velen uit naar het aankomende efsliDI/efsli-evenement in Turijn, Italië, in september 2024.
Artikel: Benedikt J. Sequeira Gerardo / Taubenschlag Vertalng + revisie: Jos de Winde
