In de zorg en in de Tweede Kamer zijn er grote zorgen over de dalende vaccinatiegraad. Dat betekent dat er steeds minder kinderen een prik krijgen voor 13 ernstige en besmettelijke ziektes.
Het RIVM heeft gezegd dat er tot nu toe in 2024 al vier baby’s zijn gestorven aan kinkhoest, meer dan de afgelopen jaren. In Eindhoven hebben meerdere kinderen mazelen.
Wat is de vaccinatiegraad? Een vaccinatiegraad is de hoeveelheid kinderen die een prik hebben gekregen.
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) moet minstens 90 procent van de kinderen geprikt zijn om uitbraken te voorkomen en kwetsbare mensen te beschermen. In Nederland zegt de RIVM dat de vaccinatiegraad minimaal 95 procent moet zijn. Vooral vanwege de zeer besmettelijke mazelen. De RIVM heeft de Rijksvaccinatieprogramma ontwikkeld, waarbij kinderen na hun geboorte volgens vaste tijden een prik krijgen.
Minder kinderen krijgen nu de basisvaccinaties, wat ervoor zorgt dat de groepsbescherming afneemt en het risico op ziekte-uitbraken stijgt. Sinds 2015 neemt het aantal geprikte kinderen af. In juni 2023 was de vaccinatiegraad voor baby’s en peuters voor het eerst in tientallen jaren onder de 90 procent.
De GGD gaat in actie om meer kinderen te laten vaccineren. De GGD denkt eraan om priklocaties makkelijker bereikbaar te maken en ook ’s avonds open te zijn.
Waarom daalt de vaccinatiegraad? Volgens gedragspsycholoog Bastiaan Rutjens van de Universiteit van Amsterdam komt dat doordat het Rijksvaccinatieprogramma een succes is. Doordat de ziektes er bijna niet meer zijn, zien de mensen niet meer dat zo’n ziekte gevaarlijk is. Zij denken: “Laat dat vaccin maar zitten.” Ook denkt Rutjens dat ouders zijn gaan twijfelen door de discussies over de veiligheid en nut van coronavaccins. Die ouders waren vóór corona wel vóór de kindervaccinaties.
Rutjens wijst ook op de invloed van sociale media, waar ouders die al twijfelen over vaccinaties veel anti-vaccinatie-informatie vinden. Demissionair staatssecretaris van Volksgezondheid Van Ooijen zegt dat het belangrijk is om deze twijfels weg te nemen. De artsen hebben hier een belangrijke rol in om te laten zien dat kindervaccins veilig zijn.
Nog niet (volledig) gevaccineerd? Volgens het RIVM hoeven ouders van pasgeboren baby’s die nog niet alle prikken hebben gehad, zich nu geen zorgen te maken. De laatste grote mazelenuitbraak was in 2013-2014. Er is momenteel geen sprake van een uitbraak, maar het is wel belangrijk om dat te voorkomen.
Volwassenen die niet gevaccineerd zijn en nu dat wel willen doen, kunnen dat nog steeds doen, zegt het Gezondheidscentrum Julius in Utrecht.
Wel of geen vrije keuze? Een aantal kinderopvangverblijven weigert al niet-gevaccineerde kinderen, maar het is op dit moment onduidelijk of dat mag. Het ministerie van Volksgezondheid is niet van plan om in de wet vast te leggen dat niet-gevaccineerde kinderen geweigerd kunnen worden. Het vindt dat ouders de vrije keuze moeten hebben rondom de vaccinaties.
