Zwemles zonder tolk: dove Esmee (4) kreeg geen gelijke kans 

De 4-jarige dove Esmee mocht bij haar zwemlessen geen tolk NGT-NL meenemen in het water. Het zwembad gaf aan dat zo’n tolk in het water voor te veel afleiding zorgde bij de andere kinderen. Daarom moest de tolk aan de kant blijven staan. Volgens de ouders van Esmee miste hun dochter daardoor te veel informatie. Gesprekken met het zwembad liepen op niets uit, waarna de zaak via www.discriminatie.nl en Radar bij het College voor de Rechten van de Mens terecht kwam. 

Transcript: 

Jos de Winde: 
Wij zijn hier bij het College voor de Rechten van de Mens, CVRM. 
Vandaag op donderdag 17 april is er een openbare zitting. 
Dat gaat over het weigeren van een tolk bij de zwemlessen van de 4-jarige Esmee. 
Het zwembad wilde niet dat de tolk mee ging in het water. 
De tolk moest aan de kant blijven staan. 
De ouders van Esmee vonden dat hun dochter hierdoor veel informatie miste. 
De ouders hebben geprobeerd met het zwembad te praten. 
Dat is niet gelukt. 
De ouders hebben daarna een klacht ingediend. 

Selena den Besten: 

Dat betekent dat Esmee niet volwaardig mee kan doen, geen gelijke kansen krijgt. 

Jos de Winde: 
Die klacht gaat over mogelijke discriminatie. 
De ouders van Esmee hebben de klacht ingediend bij www.discriminatie.nl. 
Dat is het landelijke meldpunt. 
Het CVRM heeft het toen overgenomen. 
Het CVRM deed eerst vooronderzoek, waarbij de beide partijen, zowel de ouders als het zwembad, hun eigen verhaal konden inleveren. 
Nu is dus de zitting. 

Het CVRM richt zich op de mensenrechten.
Het heeft verschillende taken. 
Zoals bijvoorbeeld erop letten dat Nederland het beleid van mensenrechten goed uitvoert. 
Ook geeft het advies aan de regering en het parlement. 
Het CVRM werkt ook samen met verschillende internationale organisaties. 
Ook doet het CVRM aan informatievoorziening. 
En, zoals vandaag, af en toe een zitting over of er sprake is van discriminatie op iemand, op school, op het werk of in een winkel. 

Selena den Besten: 
Toen mijn dochter 3 jaar oud was, wisten wij al dat zij op 4-jarige leeftijd net zoals alle kinderen zou beginnen met zwemlessen. 
Dus wij meldden haar daarvoor aan. 
Bij mijn eigen zwemlessen deed ik dat ook in hetzelfde zwembad. 
Wij wonen nog steeds in dezelfde plaats. 
Bij het aanmelden namen wij een tolk mee. 
Dat deden wij bewust om het te laten zien. 
Onze dochter is doof en communiceert in gebarentaal, dus de tolk moet mee het water in. 
Bij de aanmelding was dat geen probleem. 
1 jaar later toen Esmee 4 jaar was kon zij met de zwemlessen beginnen. 
Bij de eerste keer was er al meteen twijfel en aarzeling bij het zwembad. 
De tolk mocht toch mee het water in. 
Na die zwemles was er mailcontact met het zwembad, waarin het zwembad schreef dat er twijfel was over de tolk in het water. 
De tolk was storend, het leidde af, allemaal verschillende argumenten van het zwembad. 
Maar die argumenten kwamen vooral door onwetendheid. 
Wij bleven heen en weer mailen. 
Uiteindelijk hebben wij besloten om niet meer de lessen te volgen bij dat zwembad. 
Omdat zij gewoon geen tolk in het water wilden. 
Daarna zijn wij gaan onderzoeken of dit wel of geen een vorm van discriminatie is. 

Nu na anderhalf jaar hebben wij de hoorzitting bij het CVRM achter de rug. 
Het zwembad zei dat er een paar ouders waren die aan het klagen waren dat de kinderen de tolk storend vonden, en dat zij afgeleid werden. 
Ze konden zich niet concentreren op de zweminstructeur. 
Ze keken meer naar de tolk. 
Dat was nieuw voor de kinderen. 
Ook om hoe om te gaan met de situatie. 
Tijdens de zwemles met de instructeur en de kinderen, en de tolk aan de kant, heeft Esmee maar half om half aandacht voor de instructeur en de tolk. 
Als er een grapje wordt gemaakt, mist Esmee dat. 
Of als er een vraag is, en Esmee wil daarop aansluiten, dan kan dat niet omdat de tolk daar staat. 
Dat betekent dat Esmee niet volwaardig mee kan doen, geen gelijke kansen krijgt. 
Elke keer loopt zij achter. 
Dat is ook niet goed voor haar zelfbeeld. 
Iedereen is gewoon gelijk. 

Bij de hoorzitting gaven de mensen van het zwembad toe dat zij verschillende fouten hebben gemaakt. 
De directeur van het zwembad heeft nu gezegd dat hij het op wil pakken. 
Het informeren van het eigen team dat er een tolk in het water mag. 
Ook wil hij graag kijken of er daarover in de toekomst een landelijk beleid kan komen.
Dat het er ergens op papier staat voor dove en slechthorende kinderen zonder dat er elke keer een discussie komt over of de tolk in het water of aan de kant staat. 
Het moet er gewoon duidelijk staan dat de tolk in het water mag. 

Jos de Winde: 
Het CVRM komt op 2 juni 2025 met de uitspraak. 
Maar los daarvan: zijn openbare instellingen in Nederland er klaar voor om bij informatievoorziening voor doven automatisch een tolk in te zetten? 
Tijdens corona was er meer en meer aandacht voor tolken, toegankelijkheid en gebarentaal.
En nu?