De Franse wet van 11 februari 2005 voor gelijke rechten en kansen voor mensen met een handicap, bestaat bijna 20 jaar. De wet heeft belangrijke dingen gebracht, zoals de erkenning van de Franse Gebarentaal (LSF) in het onderwijs. Toch wordt de wet nu als verouderd gezien. Vooral de manier waarop de wet naar handicap kijkt vanuit een medische benadering, krijgt veel kritiek.
De wet van 2005 ziet handicap als een vast kenmerk van een persoon. Mensen worden daarin ingedeeld als “gehandicapt” of “niet gehandicapt”. Dit is een medische manier van kijken, waarbij de handicap bij de persoon zelf ligt. Volgens het VN-verdrag Handicap, die Frankrijk in 2010 ondertekende, is handicap niet iets vasts, maar hangt het af van de situatie. Een dove werknemer kan bijvoorbeeld prima zelfstandig werken, maar zonder tolk tijdens een vergadering ontstaat er een probleem. De Verenigde Naties vindt daarom dat niet de persoon, maar de situatie moet worden aangepast.
Om deze aanpak te veranderen, startte de Franse Raad voor Personen met een Handicap (CNCPH) in oktober 2024 een burgerraadpleging om ideeën te verzamelen voor een nieuwe wet. Maar doven konden niet meedoen door een gebrek aan informatie in LSF.
De Franse Dovenschap (FNSF) organiseerde daarom extra bijeenkomsten met de Franse dovengemeenschap. Dit leverde 30 concrete voorstellen op.
Volgens Quentin Pelé, voorzitter van de FNSF, moet de wet van 2005 snel worden vernieuwd. De wet op het gebied van onderwijs moet worden aangepast. In de wet kunnen ouders van dove kinderen kiezen tussen spraak of gebarentaal. De FNSF is het hier niet mee eens. Zij vinden dat elk doof kind eerst een tweetalige opleiding moet krijgen, met zowel gebarentaal als gesproken taal. Pas daarna kunnen kinderen zelf beslissen of ze alleen spraak willen leren. Gebarentaal moet volgens de FNSF altijd de basis zijn.
De wet van 2005 heeft wel een belangrijke stap gezet door LSF officieel te erkennen, maar het wordt alleen gebruikt in het onderwijs. In andere sectoren niet. De FNSF wil daarom dat LSF wordt opgenomen in de Franse grondwet of wordt erkend in alle sectoren, zodat LSF overal gebruikt en gerespecteerd wordt.
Artikel: Estelle Arnoux / Médiapi Vertaling + revisie: Jos de Winde
