Gisteren was de jaarlijkse Nationale Holocaust-herdenking in Amsterdam. Dat was voor de 79e keer, waarbij de bevrijding van het concentratie- en vernietigingskamp Auschwitz werd herdacht. In de Tweede Wereldoorlog werden daar ongeveer 1 miljoen Joden uit heel Europa, 70.000 Polen en 21.000 Roma en Sinti vermoord.
De herdenking is altijd bij het Auschwitz-monument in het Wertheimpark. Het monument is een kunstwerk van gebroken spiegels, ontworpen door de bekende kunstenaar Jan Wolkers.
Dit jaar was er bij de herdenking extra aandacht voor de situatie rondom Israël en Palestina. Hierbij werd alleen de kant van de Joden belicht. Er was geen aandacht voor de Palestijnen, wel voor de aanslagen door Hamas op 7 oktober. Er was geen Palestijns tegengeluid mogelijk bij de herdenking, aangezien de politie de herdenking bewaakte tegen mogelijke demonstranten.
Sinds Israël begon met de bombardementen in de Gazastrook na de aanslagen van Hamas, is er overal op de wereld steeds meer antisemitisme. Wat is antisemitisme? Het wordt ook wel Jodenhaat genoemd; discriminatie tegen Joden.
Bijna elke spreker bij de herdenking sprak daarover. Premier Mark Rutte sprak over 7 oktober: “Opnieuw werden Joden op die dag geconfronteerd met geweld en haat. Kort daarna kwamen er anti-Joodse reacties, waardoor scholen en synagogen beveiligd moeten worden. Alweer antisemitisme.”
De voorzitter van het Nederlands Auschwitz Comité, die al meer dan 25 jaar voorzitter is, had gehoopt dat antisemitisme door onderwijs over de Tweede Wereldoorlog zou afnemen, en is teleurgesteld dat dat niet zo is. Hij verwees ook naar de annulering van een lezingenreeks over de Holocaust in Utrecht.
Bij het Auschwitzmonument werden 45 kransen gelegd door instanties en ambassades uit 34 landen, daarna door Joodse schoolkinderen. Een paar van die kinderen lazen voor over de oorlogservaringen van hun grootouders bij het kunstwerk van gebroken spiegels. Er was muziek van het zigeunerorkest Brandt.
Burgemeester Femke Halsema vertelde ook over 7 oktober, toen Hamas de aanslagen pleegde, en het toegenomen antisemitisme. Zij deelde haar ervaring van een bezoek aan Auschwitz met jongeren. Ze benadrukte het belang van herinnering aan het leed van de Joodse slachtoffers, symbolisch vertegenwoordigd door de overgebleven bezittingen in Auschwitz: “Vergeet ons niet!”
Het Auschwitzmonument in het Wertheimpark, Amsterdam (bron: Joods Cultureel Kwartier)
