Psychiatrische patiënten, naasten en zorgverleners in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) zijn bezig om een rechtszaak te openen tegen de overheid en zorgverzekeraars. Volgens de stichting ‘Recht op GGZ’ kopen verzekeraars te weinig ggz-zorg in en stelt de overheid te weinig geld beschikbaar. Hierdoor zijn de wachtlijsten te lang en worden mensenrechten geschonden.
Eind vorig jaar waren er volgens de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) bijna 100.000 wachtplekken in de ggz. Omdat sommige mensen op meerdere lijsten staan, gaat het om ongeveer 78.000 patiënten. Meer dan de helft moet te lang wachten, vooral mensen met ernstige klachten zoals trauma en depressie. Dit veroorzaakt veel leed en maatschappelijke problemen. Elke maand extra wachten verlaagt de kans op terugkeer naar werk met 2%. Eén maand korter wachten zou 300 miljoen euro per jaar besparen.
De NZa zegt dat de lange wachtlijsten komen doordat er te weinig hulpverleners zijn, maar psychiater Manon Kleijweg van de stichting ‘Recht op GGZ’ zegt dat dat niet zo is. Een onderzoek van de Consumentenbond laat zien dat begin 2024 duizenden psychologen en psychiaters niet gecontracteerd werden door een zorgverzekeraar.
Daarnaast mogen de GGZ-instellingen van de zorgverzekeraars maar tot een bepaald bedrag geld uitgeven aan de hulpverlening, zegt Kleijweg. Hierdoor worden niet alle budgetten gebruikt. Vaak kunnen er al vanaf mei geen nieuwe patiënten meer worden aangenomen. Kleijweg denkt dat de wachtlijsten verdwijnen als alle budgetten worden benut.
Als de demonstraties van de stichting ‘Recht op GGZ’ niet succesvol zijn, komt de zaak waarschijnlijk eind dit jaar voor de rechter.
Hoogleraar gezondheidsrecht Martin Buijsen ziet zeker kansen voor de eisers. Zorgverzekeraars kunnen alleen onder hun zorgplicht uitkomen als ze overmacht kunnen aantonen, wat in deze situatie lastig lijkt.
De landelijke organisatie Zorgverzekeraars Nederland zegt dat ze hard werken aan de toegankelijkheid van de ggz en belangrijke afspraken hebben gemaakt in het Zorgakkoord om de wachtlijsten te verminderen.
