Eergisteren, zondag 25 februari, was in Amsterdam de herdenking van de Februaristaking.
Wat is de Februaristaking?
Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog op 22 en 23 februari 1941 pakten de nazi’s honderden Joodse mannen op in Amsterdam, die naar het concentratiekamp in Mauthausen werden gebracht. Daar werd het grootste deel van de mannen vermoord.
Nadat de nazi’s de Joodse mannen had opgepakt, waren de Amsterdammers geschokt en verontwaardigd. Op 24 februari werd het plan voor een staking op de Noordermarkt in Amsterdam besproken en besloten door gemeenteambtenaren. Flyers met de oproep “Staakt, staakt, staakt!!!” werden die avond verspreid door de stad.
Op 25 februari begon de Februaristaking in Amsterdam. Het begon met trambestuurders die het werk neerlegden, wat een signaal was voor andere arbeiders om ook te gaan staken. Scheepswerven en andere bedrijven sloten zich aan, waardoor tienduizenden mensen het werk neerlegden. De staking breidde zich uit naar omliggende steden zoals de Zaanstreek, Haarlem, Velsen, Hilversum en Utrecht op 26 februari.
De nazi’s schrokken van de grote protesten. Ze zetten de gemeente Amsterdam onder druk om de staking te stoppen, onder dreiging van verdere straffen tegen Joden. Het werkte, want veel ambtenaren gingen de volgende dag weer aan het werk.
Tegen de mensen die nog wel staakten, traden de nazi’s hard op. Bij schiet- en vechtpartijen vielen negen doden en meer dan twintig zwaargewonden. Zo’n tweehonderd Amsterdammers werden gearresteerd.
De staking eindigde snel. Maar de Februaristaking wordt wel herinnerd als het enige massale protest tegen de Jodenvervolging in Europa, en herdacht als daad van solidariteit.
Bij de herdenking van eergisteren in Amsterdam sprak burgemeester Halsema over de dood van Aleksej Navalny, de oorlog van Rusland-Oekraïne, maar niet over Israël-Palestina.
De Tweede Kamer-voorzitter, Martin Bosma van de PVV, was niet welkom bij de herdenking. Volgens enkele organisaties die de herdenking organiseren, vertegenwoordigt de PVV alles waar de stakers van de Februaristaking tegen waren.
De opgepakte Joodse mannen die naar Mauthausen werden gedeporteerd (bron: NIOD via www.nos.nl)
