Na de publicatie van de “Ursberger Gebärden-App” [Ursberg gebaren-app, red.] door een kerkelijke stichting uit Ursberg in Beieren in Duitsland kwam er veel kritiek van de Duitse dovengemeenschap.
In een blog van de stichting in november 2023 staat dat vrijwilligers meer dan twee jaar lang handbewegingen op video hebben opgenomen. Deze gebaren zijn gebaseerd op het Ursberger-gebarenwoordenboek van de stichting.
De directeur van de school waar de app is ontwikkeld, zegt dat de app is gemaakt op verzoek van veel ouders van leerlingen met communicatieproblemen. De school vindt het een pluspunt dat de Ursberger gebaren bijzonder gemakkelijk te leren zijn. Volgens de directeur zijn die gebaren bedoeld voor gebruik in de “speciale gebieden van geestelijke ontwikkeling”. Dove en slechthorende kinderen krijgen ook op die school les, net als kinderen met autisme die “niet kunnen praten”.
Toen de app op Instagram werd aangekondigd, was er onmiddellijk kritiek van doven. Een dove actrice en moeder van een kind met autisme, vroeg zich af waarom er geen Duitse Gebarentaal (DGS) wordt gebruikt. Ze vertelt hoe ze het zonder problemen gebruikt met haar autistische zoon. Als Duitse gebarentaal wordt onderwezen en geleerd, kunnen mensen met speciale behoeften ook contact maken met doven, omdat de taal door iedereen wordt begrepen.
De Duitse vereniging van docenten Gebarentaal in Duitsland publiceerde op 2 december een open brief. In de brief protesteert de vereniging tegen de publicatie van de “Ursberger Gebärden”-app. Zij betwijfelen sterk of de docenten die aan de ontwikkeling van deze app hebben gewerkt, gebarentaalvaardig zijn. Bovendien is volgens de vereniging bij het project geen enkele dove docent betrokken geweest. Als gebarentaal de gesproken taal ondersteunt of begeleidt, betekent dit voor doven altijd een aanpassing aan horenden, zegt de vereniging. In principe verwelkomt de vereniging het wanneer horenden kunnen gebaren, maar samenwerking met de dovengemeenschap is belangrijk.
De school reageerde met een uitgebreide lijst. De school maakt duidelijk dat de term “Ursberger Gebärden-Sprache” (Ursberger Gebarentaal) onjuist is en dat de Duitse Gebarentaal inderdaad wordt gebruikt op de school.
De “Ursberger Gebärden” zijn een vorm van ondersteunende en alternatieve vorm van communicatie, zoals de “Lautsprachbegleitenden Gebärden”/LBG [lijkt op Nederlands met Gebaren (NmG), red.]. De app is ontwikkeld op verzoek van ouders en begeleiders van leerlingen op school. Ongeveer 30% van de meer dan 3.000 gebaren in de “Ursberger Gebärden”-app zijn al van de Duitse Gebarentaal. Er zullen meer komen, zegt de school.
Over het algemeen is het niet duidelijk of dove deskundigen bij het project betrokken waren. In de blog van de stichting worden drie docenten van de school genoemd als “gebarentaaltolken”, die dus de personen zijn in de video’s die gebaren maken. De school gaat ook niet in op de kritiek op het ontbreken van de dove deskundigen.
Auteur: Wille Felix Zante / Taubenschlag Vertaling + revisie: Jos de Winde
