De Kyiv Independent [een onafhankelijke Oekraïense nieuwszender, red.] had kortgeleden een video op TikTok geplaatst waarin ze het kantoor van de UTOG (Oekraïense Dovenschap) bezochten. UTOG werkt aan het verwijderen van Russische gebaren en invloeden in de Oekraïense Gebarentaal. Dit noemen ze ‘derussificatie’.
De voorzitter van de UTOG, Iryna Chepchina, vertelt dat er in het begin discussie was onder doven op Facebook en Telegram over bepaalde gebaren en of ze acceptabel waren vanwege de Russische invloed. Daarom heeft UTOG een lijst gemaakt met die gebaren en dove experts in de Oekraïense Gebarentaal uitgenodigd. In die commissie zitten 17 mensen.
Een voorbeeld van de invloed van de Russische Gebarentaal is het woord ‘dankjewel’ die in het Russisch wordt gebaard als SPASIBO. In de nieuwe Oekraïense versie is er gekozen voor de internationale versie van het gebaar, THANK YOU.
In het verleden, tijdens het communisme (USSR), leken de Oekraïense en Russische gebarentalen op elkaar, maar nu bekijken Oekraïners het vanuit een ander gezichtspunt. Chepchina legt uit dat UTOG wil dat de Oekraïense gebarentaal meer aansluit op het Oekraïens.
Oekraïners gebruiken bijvoorbeeld dit gebaar voor “wie” (KTO), maar het is niet goed omdat het gebaseerd is op de Russische taal. De Oekraïners schrijven het woord als ‘xto’. Daarom heeft de commissie het gebaar veranderd naar XTO zodat dit klopt met het geschreven Oekraïens. Chepchina zegt dat Russisch en Oekraïens verschillende talen zijn. Ook voor de namen van de 12 maanden is er een verschil tussen Russisch en Oekraïens. Oekraïners spreken het anders uit. Dus tijdens deze oorlog wil UTOG de gebarentaal volledig Oekraïens maken.
“De Wereldfederatie van Doven (WFD) heeft fantastische financiële steun verleend. In 2022 hebben ze ons ondersteund zodat we tolken en pleitbezorgers konden bieden. Ik ben hun dankbaar. Ik ben ook Canada dankbaar. Ze hebben een sterke organisatie van Oekraïense Canadezen die fantastische financiële steun hebben verleend.”, vertelt Chepchina.
